Nội dung dự kiến sửa đổi về thủ tục hải quan tác động trực tiếp đến doanh nghiệp

Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan Âu Anh Tuấn cho biết, dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư 38/2015/TT-BTC, Thông tư 39/2018/TT-BTC quy định về thủ tục hải quan; kiểm tra, giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đang được Tổng cục Hải quan lấy ý kiến sẽ bổ sung nhiều quy định theo hướng đơn giản, ứng dụng tối đa công nghệ thông tin.

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan KCN Bắc Thăng Long (Cục Hải quan Hà Nội). Nguồn: Hải quan Online

Cụ thể những vấn đề phát sinh từ thực tiễn 

Đối với nhóm vấn đề về thủ tục hải quan, những vấn đề dự kiến sửa đổi liên quan đến khai bổ sung sau thông quan trong trường hợp gửi thiếu hàng. Quy định hiện hành chỉ quy định hồ sơ và trình tự cụ thể đối với trường hợp khai bổ sung sau thông quan trong trường hợp gửi thiếu hàng và hàng hóa chưa đưa hoặc đưa một phần ra khỏi khu vực giám sát hải quan. Do chưa có quy định cụ thể hồ sơ và thủ tục hải quan đối với trường hợp khai bổ sung sau thông quan trong trường hợp gửi thiếu hàng và hàng hóa đã được đưa toàn bộ ra khỏi khu vực giám sát hải quan dẫn đến các chi cục hải quan chưa có cơ sở để hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện.

Để hướng dẫn các đơn vị thực hiện trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan, Tổng cục Hải quan đề xuất sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định rõ hồ sơ và trình tự thủ tục đối với 2 trường hợp. Trường hợp khai bổ sung sau thông quan trong trường hợp gửi thiếu hàng và hàng hóa chưa đưa hoặc đưa một phần ra khỏi khu vực giám sát hải quan và trường hợp khai bổ sung sau thông quan trong trường hợp gửi thiếu hàng và hàng hóa đã được đưa toàn bộ ra khỏi khu vực giám sát hải quan.
Đối với các trường hợp hủy tờ khai hải quan, quy định hiện hành chưa quy định các trường hợp sau: Tờ khai hải quan đã đăng ký nhưng chưa hoàn thành thủ tục hải quan, người khai hải quan từ chối nhận hàng và đã được cơ quan Hải quan giám sát tái xuất theo quy định tại khoản 4 Điều 48 Nghị định số 08/2015/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại khoản 21 Điều 1 Nghị định số 59/2018/NĐ-CP. Việc xử lý tờ khai hải quan đã đăng ký, cơ quan hải quan đang hướng dẫn trong quy trình nội bộ là sau khi thực xuất sẽ đưa tờ khai thành trạng thái xử lý thủ công để thanh khoản trên Hệ thống. Tuy nhiên, để minh bạch với người khai hải quan vẫn cần thông báo trạng thái hủy tờ khai cho doanh nghiệp để biết.

Trường hợp tờ khai hải quan chưa hoàn thành thủ tục hải quan trong trường hợp tổ chức, cá nhân tại Việt Nam nhận chuyển nhượng xe ô tô của đối tượng được hưởng quyền ưu đãi, miễn trừ, nhưng giữa đối tượng được hưởng quyền ưu đãi, miễn trừ (người chuyển nhượng xe) và tổ chức, cá nhân tại Việt Nam (người nhận chuyển nhượng xe) đã hủy hợp đồng mua bán.

Tháo gỡ vướng mắc kiểm tra giấy phép

Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung quy định về kiểm tra giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu, kết quả kiểm tra chuyên ngành theo hướng tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Quy định hiện hành có hướng dẫn kiểm tra và theo dõi trừ lùi số lượng hàng hóa trên giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu; kết quả kiểm tra hoặc thông báo miễn kiểm tra chuyên ngành. Ngoài ra, Tổng cục Hải quan cũng đã có văn bản hướng dẫn việc cấp lại Phiếu theo dõi trừ lùi trong trường hợp doanh nghiệp làm mất, thất lạc.

Thời gian qua, thực hiện các Nghị quyết 19 của Chính phủ, các bộ, ngành đã không ngừng cải cách thủ tục hành chính, thay đổi phương thức kiểm tra, Danh mục kiểm tra cũng được cắt giảm, chuyển mạnh từ tiền kiểm sau hậu kiểm, nhiều thủ tục hành chính được thực hiện dưới hình thức điện tử.

Tuy nhiên, trong thực tế thực hiện có phát sinh một số vướng mắc. Cụ thể, đối với giấy phép, kết quả kiểm tra chuyên ngành cấp trên Cổng thông tin một cửa quốc gia. Hiện nay, hệ thống CNTT chưa đáp ứng được việc theo dõi, tự động trừ lùi, thanh khoản giấy phép, kết quả kiểm tra dẫn đến cơ quan Hải quan không thể nhận biết được lô hàng đã xuất khẩu, nhập khẩu theo giấy phép, kết quả kiểm tra hay chưa, đã xuất hiện tình trạng doanh nghiệp sử dụng giấy phép để nhập khẩu nhiều lần và vượt quá lượng hàng ghi trên giấy phép.

Tại Thông tư 38/2015/TT-BTC cũng có hướng dẫn việc Tổng cục Hải quan có văn bản xác nhận giấy phép đã được cấp trên một cửa quốc gia để doanh nghiệp sử dụng để cấp Phiếu theo dõi trừ lùi trong trường hợp sử dụng giấy phép cho nhiều lần xuất khẩu, nhập khẩu, tuy nhiên, với số lượng 178 thủ tục hành chính được thực hiện trên Cổng thông tin một cửa quốc gia thì việc thực hiện như quy định này là đi ngược lại với công tác cải cách thủ tục hành chính hiện nay (doanh nghiệp đã được cấp phép điện tử nhưng vẫn phải có bản giấy văn bản xác nhận), phát sinh thêm thủ tục hành chính và công việc cho cơ quan Hải quan.

Bên cạnh đó, trong lĩnh vực kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP cũng quy định về việc kiểm tra giảm. Đồng thời cũng giao cho cơ quan Hải quan lựa chọn ngẫu nhiên tối đa 5% trên tổng số lô hàng nhập khẩu thuộc diện kiểm tra giảm trong vòng một năm để kiểm tra hồ sơ sau khi chủ hàng nộp hồ sơ cho cơ quan Hải quan để đăng ký kiểm tra theo phương thức kiểm tra giảm. Tuy nhiên, Nghị định lại không quy định việc cơ quan Hải quan kiểm tra hồ sơ để phản hồi về việc lô hàng, mặt hàng đáp ứng điều kiện được áp dụng phương thức kiểm tra giảm tại khoản 1 Điều 17 Nghị định này. Thực tế hiện nay do chưa có cơ sở dữ liệu về lô hàng, mặt hàng thuộc diện kiểm tra giảm nên việc cơ quan Hải quan xác định được lô hàng, nhập khẩu thuộc diện kiểm tra giảm phải trên cơ sở kiểm tra hồ sơ do chủ hàng đăng ký.

Chính vì vậy, ban soạn thảo đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về kiểm tra giảm như sau: Quy định cụ thể việc kiểm tra, theo dõi trừ lùi giấy phép theo phương thức điện tử; quy định cụ thể trường hợp hàng hóa nhập khẩu được miễn kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm hoặc thuộc diện kiểm tra an toàn thực phẩm, nhưng được áp dụng phương thức kiểm tra giảm.

Tổng cục Hải quan cũng dự kiến sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung liên quan đến thủ tục hải quan, về giám sát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đưa vào, đưa ra cảng, kho, bãi, địa điểm; về quản lý kho, bãi, địa điểm; thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại chỗ và các vấn đề liên quan đế thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu.